Κατά παράδοση, κατά τον μήνα Ιανουάριο, η συντακτική ομάδα των Ναυτικών Χρονικών προχωρούσε σε μια συνολική ανασκόπηση για τα τεκταινόμενα της ελληνικής ναυτιλίας που αφορούσαν το περασμένο έτος, η οποία δημοσιευόταν είτε στο τεύχος της 1ης είτε στο τεύχος της 15ης του μήνα. Η ανασκόπηση αυτή περιλάμβανε αναλύσεις που παρουσίαζαν μεταξύ άλλων τα αριθμητικά δεδομένα, την ηλικία και τη σημαία νηολόγησης των εμπορικών πλοίων του ελληνόκτητου στόλου. Πολλές φορές, στα ειδικά αυτά τεύχη του Ιανουαρίου, τα Ναυτικά Χρονικά δημοσίευαν και αφιερώματα ποικίλης ύλης, που ξεπερνούσαν τη ναυτιλιακή επικαιρότητα ή τη συνηθισμένη ύλη του περιοδικού.

Υπό αυτό το πρίσμα, στο τεύχος της 1ης Ιανουαρίου 1965 των Ναυτικών Χρονικών, η συντακτική ομάδα του περιοδικού, εκτός από την καθιερωμένη αυτή παρουσίαση, συμπεριέλαβε στην ύλη της ένα ειδικό αφιέρωμα το οποίο δημοσιεύτηκε ως ένθετο του περιοδικού. Το ειδικό αυτό αφιέρωμα έφερε τον τίτλο «Και ο ιστορικός δρόμος συνεχίζεται…» και αποτελούσε ένα ιστορικό κείμενο το οποίο επικεντρωνόταν στην πορεία της ελληνικής ναυτιλίας από το 1914 έως το 1939, ξεκινώντας από το έτος που ξέσπασε ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος και φτάνοντας μέχρι τη χρονιά της έκρηξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όπως αναφέρεται στο κείμενο, βασική πηγή για την εν λόγω έρευνα αποτέλεσαν μεταξύ άλλων μέλη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας, που μετέφεραν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους στη συντακτική ομάδα του περιοδικού. Η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί μια μοναδική πηγή για τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία της ελληνόκτητης ναυτιλίας κατά την υπό εξέταση περίοδο. Ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες ενότητες του εν λόγω ειδικούαφιερώματος είναι «Η μεγάλη κρίσις των “Thirties”»,κατά την οποία παρουσιάζονται οι συνέπειες του Κραχ του 1929, που λειτούργησε ως ένα παγκόσμιο οικονομικό «σοκ» με τεράστιο αντίκτυπο και στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά τα Ναυτικά Χρονικά, η μεγάλη αυτή κρίση «ακινητοποίησεν τεράστιαν χωρητικότητα, διήρκεσε με οξύτητα επί τετραετίαν και η αποδρομή της ήτο βραδεία».

Εκτός όμως από τη δυσμενή πορεία των ναυλαγορών και τον παροπλισμό σημαντικού αριθμού εμπορικών πλοίων, η δεκαετία του 1930 συνοδεύτηκε και από την αριθμητική αύξηση του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου, ως απόρροια της δραστικής μείωσης της τιμής των πλοίων στη second-hand αγορά. Ιδιαίτερα δραστήριος στη συγκεκριμένη αγορά αποδείχθηκε ο Οίκος Ρεθύμνη & Κουλουκουντή, ο οποίος, όπως αναφέρουν τα Ναυτικά Χρονικά, κατά το έτος 1932, προχώρησε στην αγορά περισσότερων των 30 πλοίων τύπου Standard.

Σε ό,τι αφορά τον συγκεκριμένο τύπο πλοίου, αξίζει να σημειωθεί πως, κατ’ αντιστοιχία με τη ναυπήγηση των Liberties στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η αγγλική κυβέρνηση είχε τυποποιήσει τη ναυπήγηση των πλοίων τύπου Standard. Τα πλοία αυτά ναυπηγούνταν στο Ηνωμένο Βασίλειο, στον Καναδά και στο Χονγκ Κονγκ σε τρεις διαφορετικές υποκατηγορίες τύπου A, Bή C. Οι τύποι A και B περιλάμβαναν πλοία χωρητικότητας 8.100-8.350 dwt, με ορισμένα πλοία να φτάνουν μέχρι και τους 9.000 dwt. Τα τύπου C ήταν μικρότερα και είχαν χωρητικότητα 5.500 dwt. Η ταχύτητα των Standards έφτανε τα 10 μίλια (κενά φορτίου) και οι μηχανές τους ήταν δυνάμεως 2.200 ίππων. Τα πλοία τύπου Standard, ήδη από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κέντρισαν το ενδιαφέρον της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας, με αρκετούς εφοπλιστές να προχωρούν σε αγορά τους.

Σύμφωνα με το αφιέρωμα των Ναυτικών Χρονικών και την αγορά των πλοίων του 1931 από τον Οίκο Ρεθύμνη& Κουλουκουντή, οι τιμές που αγοράστηκαν τα πλοία αυτά περιγράφονται ως εξαιρετικά χαμηλές, καθώς για την αγορά τους δαπανήθηκαν κεφάλαια ίσα με το 15% της αξίας που θα είχαν τα πλοία αυτά το 1929. Ταυτόχρονα, η ηλικία τους ήταν σχετικά μικρή, κατά μέσο όρο 12 έτη.

Ένα από τα πλοία αυτά ήταν και το «Mount Helikon», το οποίο διέθετε χωρητικότητα 8.820 dwt και κόστισε μόλις 4.000 λίρες. Αναφορά για την αγορά του πλοίου εντοπίζεται στο τεύχος της 1ης Νοεμβρίου 1932, όπου σημειώνεται πως το ατμόπλοιο «Jagersfonstein», 5.525 grt και ναυπηγήσεως του 1918, παρελήφθη στο Άμστερνταμ και μετονομάστηκε σε «Mount Helikon»(«Όρος Ελικών»). Φωτογραφική παρουσίαση του πλοίου δημοσιεύτηκε σε επόμενο τεύχος και πιο συγκεκριμένα στο τεύχος της 1ης Ιανουαρίου 1933 των Ναυτικών Χρονικών, όπου αναφέρεται και η νηολόγησή του στον Παναμά.

Θέλοντας να αναδείξουν τη δραστική μείωση στο κόστος αγοράς των πλοίων τύπου Standard, τα Ναυτικά Χρονικά παρουσίασαν έναν πίνακα με τη διακύμανση των τιμών αγοράς από το 1919 έως το 1939. Η πτώση των τιμών από το 1929 έως και τουλάχιστον τον Νοέμβριο του 1937 είναι χαρακτηριστική:

Σημειώνεται πως η αγορά αυτών των πλοίων σε τόσο χαμηλές τιμές πραγματοποιήθηκε σε μια εποχή που μόνο το παγκόσμιο εμπόριο είχε μειωθεί σε σημαντικό επίπεδο, δημιουργώντας τεράστιο πλεόνασμα «αργούντων» πλοίων.

Το «Mount Helikon» αποτέλεσε ένα από τα λίγα ελληνόκτητα πλοία που επιβίωσαν του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έχοντας υπηρετήσει σε συμμαχικές νηοπομπές κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών. Είδηση για την πώληση του «Όρος Ελικών» προς διάλυση εντοπίζεται στο τεύχος της 15ης Απριλίου 1953 των Ναυτικών Χρονικών, δείγμα ότι το πλοίο δραστηριοποιήθηκε για περίπου 35 έτη στις θάλασσες και στους ωκεανούς της Γης.

Η αγορά του «Mount Helikon» για μόλις 4.000 λίρες το 1931 από τον Οίκο Ρεθύμνη & Κουλουκουντή υπογραμμίζει με σαφήνεια την απόλυτα πτωτική τάση στις τιμές των μεταχειρισμένων εμπορικών πλοίων μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929. Ταυτόχρονα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της έντονης επενδυτικής δραστηριότητας από μέλη της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας κατά τον Μεσοπόλεμο. Η έντονη αυτή διάθεση για προσαύξηση του στόλου τους οδήγησε τον ελληνόκτητο στόλο να παρουσιαστεί σημαντικά ενισχυμένος αριθμητικά πριν από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για την αγορά του «Mount Helikon, αλλά και για τις άλλες αγορές του Οίκου Ρεθύμνη & Κουλουκουντή, εδώ.