Τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και οι αρχές της δεκαετίας του 1970 συνιστούν μια μεταβατική περίοδο για την ακτοπλοΐα στην Ελλάδα. Στον απόηχο του εξαιρετικά επιτυχημένου εγχειρήματος της ΑΝΕΚ, η οποία ιδρύθηκε το 1967 και δρομολόγησε το πρώτο της πλοίο το 1970, καταγράφηκε μια έντονη δραστηριοποίηση στην ελληνική νησιωτική Περιφέρεια, για τον σχηματισμό τοπικών εταιρειών λαϊκής βάσεως, με σκοπό την εξασφάλιση σταθερής και ασφαλούς ακτοπλοϊκής σύνδεσης με την ηπειρωτική Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις πρωτοβουλίες αυτές πολλές φορές πρωταγωνιστούσαν πολίτες αυτών των νησιών, χωρίς καμία προηγούμενη σύνδεση με τη ναυτιλία.

Μετά την αποδοτικότατη δρομολόγηση των «Κύδων», «Κάντια» και «Ρέθυμνον» στη γραμμή Πειραιά-Κρήτης, από την πλευρά της ΑΝΕΚ, το παράδειγμά της ακολούθησαν πολύ σύντομα τόσο η Λέσβος όσο και η Νάξος. Ταυτόχρονα, εκείνη την περίοδο καταγράφεται η αντίστοιχη επιθυμία κατοίκων της Άνδρου, της Σίφνου, της Χίου, της Σάμου, της Κεφαλονιάς και της Κέρκυρας.

Σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Λέσβου, η εταιρεία που δημιουργήθηκε ως απότοκο αυτής της προσπάθειας ήταν η Ναυτιλιακή Εταιρεία Λέσβου (NEL LINES), η οποία ιδρύθηκε το 1972, αρχικώς ως μια εταιρεία λαϊκής βάσεως με σκοπό την αγορά ενός επιβατηγού/οχηματαγωγού και τη δρομολόγησή του στη γραμμή Μυτιλήνη-Χίου-Πειραιά. Η αγορά του πρώτου πλοίου της εταιρείας από τη Λέσβο πραγματοποιήθηκε μόλις ένα έτος αργότερα, γεγονός που καταγράφηκε με ιδιαίτερη γλαφυρότητα στον ναυτιλιακό Τύπο της εποχής.

«Έτοιμον, άριστον από πάσης απόψεως, οχηματαγωγόν-επιβατηγόν, ηγόρασεν η Ναυτική Εταιρεία Μυτιλήνης από την Αγγλίαν». Με αυτή την πρόταση, τα Ναυτικά Χρονικά, στο τεύχος της 1ης Απριλίου 1973, ενημέρωναν το αναγνωστικό τους κοινό για την πρώτη αγορά της NEL. Επρόκειτο για το «δηζελοκίνητον» «Spero» της αγγλικής Ellerman Lines.Το πλοίο είχε κατασκευαστεί στα ναυπηγεία Cammell Laird το 1966. Ήταν 6.916 τόνων γκρος και διέθετε τέσσερις μηχανές diesel της εταιρείας Mirrlees, που απέδιδαν συνολικά 10.920 ίππους. Κατά τη διάρκεια της διαχείρισης του πλοίου από την Ellerman Lines, το «Spero» ήταν δρομολογημένο στη γραμμή Hull-Gothenburg, ενώνοντας το Ηνωμένο Βασίλειο με τη Σουηδία. Το «Spero» αναφέρεται ότι διέθετε γκαράζ για 30 φορτηγά και μεγαλύτερο αριθμό ΙΧ, ενώ οι χώροι που προορίζονταν για τους επιβάτες χαρακτηρίστηκαν ως πολυτελέστατοι, άνετοι και ευρύχωροι.

Το πλοίο μετονομάστηκε σε «Σαπφώ», σε μια σαφή τιμητική αναφορά στην αρχαία λυρική ποιήτρια της Λέσβου, και «ύψωσεν την κυανόλευκον». Σύμφωνα μάλιστα με το τεύχος της 15ης Μαΐου 1973 των Ναυτικών Χρονικών, το πλοίο θα δεχόταν στην Ελλάδα και θα δρομολογούνταν ευθύς αμέσως στο ΒΑ Αιγαίο, συνδέοντας τον λιμένα του Πειραιά με τη Χίο και τη Λέσβο.

Η δρομολόγηση του μικρής ηλικίας, ογκώδους και πολυτελούς «Σαπφώ» στη γραμμή Πειραιά-Χίου-Μυτιλήνης σηματοδότησε μια νέα εποχή για τις επιβατικές μεταφορές. Σε συνδυασμό με το επίσης ταχύτατο «Άδωνις» της Ατμοπλοΐας Καβουνίδου (Kavounides Line), κατασκευής του 1965, το  οποίο εξυπηρετούσε τότε αυτή τη γραμμή, οι ταξιδιώτες προς Χίο και Μυτιλήνη απολάμβαναν πλέον μια «ιδεώδη άνεσιν και εξυπηρέτησιν», καθώς ποτέ μέχρι τότε δεν είχαν δρομολογηθεί τόσο αξιόλογα πλοία στους συγκεκριμένους προορισμούς.

Το «Σαπφώ» πολύ σύντομα κέρδισε την εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού. Χάρη στην αξιόλογη χωρητικότητά του αλλά και το άνετο ταξίδι που προσέφερε, κέρδισε πολύ σύντομα την εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού. Μάλιστα, σύμφωνα με τα Ναυτικά Χρονικά της 1ης Σεπτεμβρίου 1973, στη στήλη «Ακτοπλοϊκά», η πύκνωση των δρομολογίων στις γραμμές Βορείου Αιγαίου έφερε συνεπακόλουθα και την αύξηση της επιβατικής κίνησης, γεγονός που μαρτυρούνταν και στη γραμμή Κρήτης, η οποία επίσης αναπτυσσόταν ταχύτατα εκείνη την περίοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το «Σαπφώ», από το 1974 και έπειτα, θα προσέγγιζε και τον λιμένα της Θεσσαλονίκης, συνδέοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη «συμπρωτεύουσα» με τη Λέσβο και τη Χίο.

Το πρώτο πλοίο της Ναυτιλιακής Εταιρείας Λέσβου έγραψε τη δική του ιστορία στις θάλασσες του ΒΑ Αιγαίου, με τους κατοίκους της Λέσβου να διατηρούν ευχάριστες αναμνήσεις από το «Σαπφώ», το οποίο παρέμεινε σχεδόν τρεις δεκαετίες υπό τη διαχείριση της NEL Lines. Πωλήθηκε το 2002, ενώ το 2004 καταγράφεται η διάλυσή του, έπειτα από 38 χρόνια «υπηρεσίας» στις ευρωπαϊκές θάλασσες.

Η εμφάνιση νέων εταιρειών λαϊκής βάσης στον χώρο της ακτοπλοΐας, κατά την προαναφερθείσα περίοδο, οι οποίες συνέβαλαν και στην ανανέωση του επιβατηγού στόλου, αποτέλεσε ένα σημαντικό κεφάλαιο για τις εγχώριες θαλάσσιες συγκοινωνίες. Όπως αναφέρουν τα Ναυτικά Χρονικά της 15ης Αυγούστου 1973, ποτέ άλλοτε η ελληνική ακτοπλοΐα «δεν εγνώρισε την παρουσίαν τόσων μεγάλων και μικράς ηλικίας επιβατηγών πλοίων». Η ίδρυση της NEL Lines και η αγορά του «Σαπφώ» αποτέλεσαν σημεία-σταθμούς για τη σύνδεση της Λέσβου και της Χίου με τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη. Όπως δήλωνε εκείνη την περίοδο η διοίκηση της εταιρείας, σε επιστολή της που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό στο τεύχος της 1ης Οκτωβρίου 1976: «Μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε κατηγορηματικά ότι προσπάθεια και φιλοδοξία μας είναι να επιτύχουμε την άψογο εξυπηρέτηση των Χίων και Λεσβίων ταξιδιωτών και να συντελέσωμεν στην τουριστικήν και την εν γένει οικονομικήν ανάπτυξιν των νησιών τους».

Πληροφορίες για τη συγγραφή του άρθρου αντλήθηκαν από το αρχείο τευχών των Ναυτικών Χρονικών.

Το ψηφιοποιημένο αρχείο των Ναυτικών Χρονικών από το 1931 έως το 1983 είναι προσβάσιμο εδώ.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ιστορικά θέματα της ενότητας Άνθρωποι, Πλοία, Ιστορία πατώντας εδώ.