«Shipping Beyond Borders» ήταν ο τίτλος του 19ου Ετήσιου Forum του ICS στην Αθήνα, όπου πληθώρα έμπειρων επαγγελματιών με διαφορετικές ειδικεύσεις στο ευρύτερο φάσμα της ναυτιλιακής βιομηχανίας μοιράστηκαν δεδομένα και εκτιμήσεις για το μέλλον του παγκόσμιου εμπορίου και των θαλάσσιων μεταφορών.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου, ενώ μετά την ολοκλήρωσή της ακολούθησε η απονομή βραβείων στους διακριθέντες σπουδαστές και σπουδάστριες στις εξετάσεις του ICS.

Ως είθισται, η εκδήλωση εκκίνησε με χαιρετισμούς που απηύθυναν η κ. Ναταλία Μαργιώλη Κομνηνού, Managing Director του ICS Greek Branch & Hellenic Management Centre και ο κ. Νικόλας Α. Τσαβλίρης, Chairman του ICS Greek Branch και της Tsavliris Salvage Group. Επιπλέον, μαγνητοσκοπημένο χαιρετισμό πραγματοποίησε και ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κ. Χρήστος Στυλιανίδης.

Ο υπουργός Ναυτιλίας εστιάστηκε στα μεγέθη της ελληνόκτητης ναυτιλίας και στον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραματίζει στο παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο, υπογραμμίζοντας ότι ο ηγετικός της ρόλος θα διατηρηθεί τα επόμενα έτη, επιτρέποντάς της να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος.

Την συζήτηση μεταξύ του πάνελ ομιλητών που ακολούθησε συντόνισε ο κ. Simon Ward, Director της Ursa Shipbrokers S.A.

Ομιλητές του πάνελ ήταν οι:

• Χάρης Αντωνίου, Ιδρυτής και CEO της Neptune Maritime Leasing Ltd.
• Έλενα Αθουσάκη, Chief Sustainability Officer της Motor Oil Group
• Δημήτρης Πατρίκιος, Managing Director της V.Ships Greece Ltd.
• Mark Pearson, Managing Director της Maran Tankers Management Inc.
• Εύα Τζίμα, Head of Research & Valuations, Seaborne Shipbrokers
• Dimitri Vassos, Managing Partner, HFW Greece
• Γιάννης Α. Ξυλάς, Πρόεδρος και CEO της Ariston Navigation Corp.

Ναυλαγορά

Ένα από τα πρώτα θέματα που τέθηκαν προς συζήτηση ήταν η πορεία των ναυλαγορών και η πτώση των ναύλων που καταγράφεται στους περισσότερους τύπους πλοίων το τελευταίο διάστημα.

Η κ. Τζίμα υπογράμμισε ότι πράγματι υπάρχει διόρθωση στα επίπεδα των ναύλων των δεξαμενόπλοιων, όμως η πτώση αυτή είναι αναμενόμενη και τα επίπεδα των ναύλων παραμένουν ακόμη σε υψηλότερα επίπεδα έναντι εκείνων προηγούμενων ετών.

Ο λόγος που αρκετοί πλοιοκτήτες είναι προβληματισμένοι με τα επίπεδα των ναύλων στα δεξαμενόπλοια έγκειται στο γεγονός ότι, λόγω των υψηλών επιπέδων ναύλων τα προηγούμενα έτη, οι αξίες των πλοίων αυξήθηκαν σημαντικά και εκείνοι που επένδυσαν στην απόκτηση πλοίων χρειάστηκε να καταβάλλουν σημαντικά χρηματικά ποσά. Συνεπώς, ανέμεναν και αντίστοιχα επίπεδα κερδών από τη δραστηριοποίησή τους, το οποίο με τα τωρινά δεδομένα δύσκολα θα επιτευχθεί.

Σύμφωνα με την κ. Τζίμα, οποιαδήποτε εκτίμηση για το μέλλον είναι επισφαλής, ειδικά σε ένα  περιβάλλον που μεταβάλλεται συνεχώς και απρόοπτα. Λόγω αυτού η ανάλυση των δεδομένων της προσφοράς αποτελεί την πιο ασφαλή οδό.

Στο μέτωπο των αγοραπωλησιών, ο κ. Pearson σημείωσε ότι κανείς ποτέ δεν μπορεί να γνωρίζει με απόλυτη βεβαιότητα κατά πόσο μια χρονική στιγμή είναι κατάλληλη για την αγορά ή πώληση ενός πλοίου. Κρίνοντας με τα εκάστοτε δεδομένα, μια εταιρεία λαμβάνει τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις.

Στο μέτωπο της dry αγοράς, o κ. Ξυλάς εξέφρασε την άποψη ότι οι τελευταίοι 6 έως 12 μήνες ήταν «δύσβατοι» για τη ναυλαγορά των bulk carriers. Όσον αφορά το βραχυπρόθεσμο μέλλον, υπάρχει αβεβαιότητα όμως την ίδια ώρα τα fundamentals διαφαίνονται ισχυρά και το γεγονός αυτό συνιστά έναν εκ των αποτρεπτικών παραγόντων ως προς την πώληση πλοίων.

Στη διαρκή μεταβλητότητα στάθηκε και ο κ. Πατρίκιος, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει ανάγκη για τη λήψη γρήγορων αποφάσεων και στην προσαρμογή σε νέες συνθήκες και τις ευκαιρίες που δημιουργούν. Σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, ο κ. Πατρίκιος χαρακτήρισε την «ευκινησία» νέα δεξιότητα που πρέπει να αποκτήσουν οι εταιρείες.

Γεωπολιτική και εμπόριο

Η γεωπολιτική βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης. Κύριο ερώτημα αποτέλεσε τι επιφυλάσσει η επόμενη μέρα, εφόσον ο Ντόναλντ Τραμπ πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις/απειλές του για δασμούς σε όλα τα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα υψηλούς δασμούς για προϊόντα που προέρχονται από Κίνα, Μεξικό και Καναδά.

Ο κ. Αντωνίου υπογράμμισε ότι οι εμπορικοί πόλεμοι δημιουργούν κατακερματισμό του διεθνούς εμπορίου το οποίο είναι αρνητικό για την απρόσκοπτη λειτουργία των θαλάσσιων μεταφορών. Την ίδια ώρα, επηρεάζει αρνητικά τις περισσότερες οικονομίες και περιορίζει συνεπώς και τη χρηματοδότηση. Ωστόσο, ο κατακερματισμός που δύναται να παρουσιαστεί θα οδηγήσει και στη δημιουργία νέων ευκαιριών, τις οποίες η ναυτιλία σίγουρα θα εκμεταλλευτεί.

Επιπλέον, ο κ. Ξυλάς ανέφερε ότι η άφιξη Τραμπ στον Λευκό Οίκο πιθανά να έχει αρνητικό αντίκτυπο στους ναύλους, ακριβώς επειδή η πολιτική που φιλοδοξεί να χαράξει ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος στο εμπόριο αναμένεται να οδηγήσει σε εμπορικούς τριγμούς με την Κίνα αλλά και αρκετές άλλες χώρες διεθνώς.

Παράλληλα, η κ. Τζίμα εστιάστηκε σε μία από τις άλλες υποσχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ακόμα και αν ο Ντόναλντ Τραμπ καταφέρει να πετύχει τον εν λόγω στόχο όσο σύντομα όσο έχει υποσχεθεί, τα προβλήματα τα οποία έχει δημιουργήσει η συγκεκριμένη σύγκρουση δεν θα επιλυθούν άμεσα, ανέφερε.

Και στην περίπτωση όπου ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος άρει τις επιβληθείσες από τις ΗΠΑ κυρώσεις στη Ρωσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση δύσκολα θα ακολουθήσει το παράδειγμά του.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Vassos σημείωσε ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σαφώς περιπλέκουν το τοπίο των θαλάσσιων μεταφορών και έχουν οδηγήσει σε άνοδο των claims αλλά και των κατηγοριών ενάντια σε εταιρείες ότι παραβιάζουν τις κυρώσεις.

Ενεργειακή μετάβαση

Ο παράγοντας «Τραμπ» απασχόλησε τους ομιλητές και σε περιβαλλοντικό επίπεδο, καθώς ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δεσμευτεί να επιβραδύνει τις προσπάθειες αποανθρακοποίησης της αμερικανικής οικονομίας δεδομένου ότι δεν θεωρεί την κλιματική αλλαγή τόσο επιτακτική πρόκληση.

Η κ. Αθουσάκη ανέφερε ότι η πολιτική που θα χαράξει ο Τραμπ μπορεί πράγματι να επιβραδύνει την ενεργειακή μετάβαση των οικονομιών αλλά δύσκολα μπορεί να την «παγώσει». Τα τελευταία έτη, πολλές εταιρείες και οργανισμοί έχουν ορίσει εκτενείς διαδικασίες με στόχο τη μετάβασή τους και βρίσκονται σε ρότα υιοθέτησης και εφαρμογής τους. Συνεπώς, ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος θα αναγκαστεί να αποδεχθεί το νέο status quo.

Σε κάθε περίπτωση, τα εναλλακτικά καύσιμα δεν είναι έτοιμα να καλύψουν το σύνολο των ενεργειακών αναγκών και συνεπώς θα υπάρξει μια περίοδος μετάβασης, όπου συμβατικά και εναλλακτικά καύσιμα θα συνυπάρχουν.

Από πλευράς του ο κ. Πατρίκιος ανέφερε ότι τα ορυκτά καύσιμα δεν είναι ατελείωτα, γεγονός που επιτάσσει την ανάγκη ενεργειακής μετάβασης και στροφής σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την κάλυψη των αναγκών ενός παγκόσμιου πληθυσμού που ολοένα αυξάνεται. Πάντως, ο ρυθμός με τον οποίο η παγκόσμια οικονομία επιχειρεί να πετύχει την ενεργειακή μετάβαση είναι δύσκολος, αν όχι μη επιτεύξιμος. Ενδεικτικά, η ναυτιλία καλείται να πληρώσει για τις εκπομπές της, ενώ δεν υπάρχει ακόμη κάποια βιώσιμη εναλλακτική αλλά ούτε και η τεχνολογία για την υιοθέτησή της.

Ο κ. Αντωνίου εστιάστηκε στο γεγονός ότι η απόφαση για ενεργειακή μετάβαση έχει ήδη ληφθεί, συνεπώς οι εταιρείες οφείλουν να εστιαστούν στο ποιες ευκαιρίες προκύπτουν από τον στόχο της αποανθρακοποίησης. Σε κάθε περίπτωση, ενώ ο στόχος είναι ξεκάθαρος, το μονοπάτι παραμένει θολό βάσει του κ. Αντωνίου.

Η κ. Αθουσάκη πρόσθεσε ότι η βιωσιμότητα είναι ρίσκο και ευκαιρία ταυτόχρονα. Ενδεικτικά, επί του παρόντος εξετάζονται αρκετές διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις και καύσιμα, κάποια εκ των οποίων ίσως αποδειχθούν ακατάλληλα. Η επένδυση σε αυτά πράγματι ενέχει ρίσκο, όμως εφόσον μια εταιρεία έχει επενδύσει σε μια τεχνολογία που υιοθετηθεί ευρύτερα στο μέλλον, θα έχει αποκομίσει τα οφέλη ενός first-mover.

Την ίδια ώρα, ο κ. Ξυλάς έδωσε έμφαση στα κριτήρια ESG, υπογραμμίζοντας ότι αποτελούν πρόκληση για τις εταιρείες μικρού και μεσαίου μεγέθους που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνόκτητης ναυτιλίας. Ο κ. Pearson συμφώνησε, αναφέροντας ότι πράγματι το μέγεθος αποτελεί έναν βοηθητικό παράγοντα όσον αφορά το ESG reporting.

Ευκαιρίες για τη νέα γενιά

Μια διαφορετική οπτική πλευρά που αναλύθηκε από το πάνελ ομιλητών ήταν οι ευκαιρίες που δημιουργούνται για τη νέα γενιά λόγω των πρόσφατων εξελίξεων.

Ο κ. Πατρίκιος ανέφερε ότι αρκετές εταιρείες δημιουργούν νέα τμήματα τα οποία εστιάζονται στην ενεργειακή αποδοτικότητα και επιστρατεύουν την ανάλυση δεδομένων για την εξαγωγή συμπερασμάτων και τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με τη στρατηγική της εταιρείας.

Η κ. Αθουσάκη συμπλήρωσε ότι οι μεταβολές που λαμβάνουν χώρα δημιουργούν πράγματι νέες θέσεις εργασίας, οι οποίες ναι μεν είναι εντός της ναυτιλιακής βιομηχανίας αλλά δεν περιορίζονται μονάχα σε αυτή. Το ESG reporting και τα τμήματα HR είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων θέσεων.