Από τη δεκαετία του 1960, ο καπετάν Παναγιώτης, στη μακροχρόνια και συστηματική αρθρογραφία του στα Ναυτικά Χρονικά, τονίζει την ανάγκη για τη διατήρηση της ελληνικής ναυτοσύνης. Στην αδιάλειπτη αρθρογραφική του συμβολή, που ξεπερνά πλέον τα 50 χρόνια, εκφράζει πάντα ανοιχτά και αυθόρμητα τις σκέψεις του για τη βελτίωση της ναυτικής εκπαίδευσης στη χώρα μας και την ανάγκη για την προσέλκυση περισσότερων νέων Ελλήνων και Ελληνίδων στη θάλασσα.

Με αφορμή την ίδρυση της πρώτης ιδιωτικής, μη κερδοσκοπικής Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού στη Χίο, την οποία οραματίστηκε και η οποία εκκινεί τη λειτουργία της τον Σεπτέμβριο, με τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, ο καπτ. Παναγιώτης Τσάκος αναφέρεται στη νέα και καινοτόμο εκπαιδευτική πρωτοβουλία, η οποία αποτελεί μια εξελικτική συνέχεια των συστηματικών δράσεων του ομίλου για την ενίσχυση και την υποστήριξη της νέας γενιάς Ναυτελλήνων. Η συγκεκριμένη μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία δεν περιορίζεται στη γενέθλια γη του καπετάν Παναγιώτη, αλλά αποτελεί μια εθνική προσπάθεια διεθνών προδιαγραφών, που έρχεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά και ενισχυτικά προς τις υφιστάμενες δημόσιες ακαδημίες ναυτικής εκπαίδευσης.

1. Εδώ και 50 χρόνια, στις σελίδες των Ναυτικών Χρονικών αναφέρετε πολύ συχνά ότι η ελληνική ναυτιλία χωρίς τους ναυτικούς της δεν έχει μέλλον. Ισχύει ακόμα και σήμερα αυτό;

Σήμερα ισχύει περισσότερο από ποτέ. Η βιωσιμότητα της ναυτιλίας, και ειδικά της ελληνικής ναυτιλίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον ανθρώπινο παράγοντα. Η ναυτιλία είναι και θα παραμείνει ένας ανθρωποκεντρικός κλάδος. Ίσως φαινομενικά οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε επί του παρόντος να είναι τεχνολογικές, περιβαλλοντολογικές, ρυθμιστικές, γεωπολιτικές και οικονομικές. Όμως, κατά παράδοση, είμαστε εξοικειωμένοι να προσαρμοζόμαστε σε νέες συνθήκες, και αυτό θα το επιτύχουμε και τώρα, για ακόμα μία φορά. Υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουμε την επάρκεια άξιων ανθρώπων να επανδρώσουν τα πλοία μας και ότι θα μεριμνήσουμε να εφοδιάσουμε επαρκώς τους αξιωματικούς και τα στελέχη μας με τις κατάλληλες δεξιότητες, έτσι ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν επιτυχώς σε πιο απαιτητικές και ραγδαία μεταβαλλόμενες συνθήκες. Πρωτοστάτες σε αυτό το εγχείρημα θα είναι οι ναυτικοί μας, που αποτελούν την πρώτη γραμμή. Στη δουλειά μας, αν δεν υπάρχει επάρκεια και κατάλληλη κατάρτιση στους ναυτικούς μας, το μέλλον και η πρωτοπορία του κλάδου μας θα τεθούν σε κίνδυνο. Άλλωστε, για την Ελλάδα, η ναυτιλία συγκαταλέγεται ανάμεσα στους 2-3 βασικούς πυλώνες της εθνικής μας οντότητας, της οικονομίας μας, της ιστορίας μας και της ταυτότητάς μας. Οφείλουμε να τη θωρακίσουμε.

2. Στο παρελθόν είχατε αναφερθεί πολλές φορές στο Λιβάνειο και στο ότι ο ίδιος ο δημιουργός του σχολείου άλλαξε τη μοίρα πολλών νέων, αλλά και τη δική σας. Πώς σας επηρέασε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ευποιίας στις προσπάθειές σας για την κοινωνική αρωγή;

Αισθάνομαι απεριόριστο σεβασμό προς όλους αυτούς τους εφοπλιστικούς οίκους, όπως ο οίκος Λιβανού, ο οίκος Καρρά και τόσοι άλλοι, που υπήρξαν πρόγονοι, μέντορές μας, δάσκαλοι και είδωλά μας. Ο Γεώργιος Μ. Λιβανός ήταν παντρεμένος με μία από τις τέσσερις κόρες του Χατζητσάκου, εκ των σημαντικότερων οίκων της περιοχής κατά το τέλος του 19ου αιώνα. Ο Λιβανός ξεκίνησε να εργάζεται σε πλοία του Χατζητσάκου και επέδειξε τέτοια εργατικότητα, φιλομάθεια, πειθαρχία και εφευρετικότητα, με αποτέλεσμα να γίνει οικογενειακό συμβούλιο προκειμένου να παντρευτεί με τη μεγαλύτερη από τις τέσσερις κόρες της οικογένειας. Οι πρόγονοί μας ασπάστηκαν και εφάρμοσαν παραδοσιακές αρχές και αξίες, όπως ο σεβασμός, που αποτελούν για εμάς μια σπουδαία παρακαταθήκη.

Ο Γεώργιος Μ. Λιβανός, όπως και όλα του τα αδέρφια, πρόκοψαν και εκτίμησαν τόσο πολύ τις αξίες της γενέθλιας γης. Αποτέλεσμα της αγάπης τους για τον τόπο και τις αξίες του ήταν να ιδρύσει το 1925 το «Λιβάνειο Γυμνάσιον Καρδαμύλων Χίου», από το οποίο αποφοίτησαν εκατοντάδες Καρδαμυλίτες. Οι περισσότεροι εξ αυτών μετέπειτα απασχολήθηκαν ως καπετάνιοι και αξιωματικοί στα εμπορικά πλοία των Ελλήνων. Έναν χρόνο μετά την ίδρυση της σχολής, ο Γεώργιος Μ. Λιβανός δυστυχώς έφυγε από τη ζωή. Εάν αυτός ο άνθρωπος δεν προλάβαινε να φέρει εις πέρας το όραμά του αυτό, εμείς δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ, όπως και εκατοντάδες άλλοι συγχωριανοί μας Καρδαμυλίτες, οι οποίοι πρόκοψαν και συνέδραμαν στην εξέλιξη και στην ανάπτυξη του κλάδου μας.

3. Πώς αυτή η παρακαταθήκη του Λιβανού και των άλλων πεφωτισμένων Χιωτών επηρέασε και τις δικές σας προσπάθειες για τη ναυτική εκπαίδευση;

Η παρακαταθήκη αυτή μας «υποχρεώνει» να πορευόμαστε με ευγνωμοσύνη, σεβασμό και αίσθηση ευθύνης απέναντι στους προγόνους μας αλλά και στον ίδιο μας τον εαυτό. Οφείλουμε όλοι να προσπαθήσουμε να τους μοιάσουμε και να τους πλησιάσουμε. Και αυτή την αίσθηση ταυτότητας και ευθύνης οφείλουμε να τη μεταλαμπαδεύσουμε στη νέα γενιά, που θα κληθεί να υπηρετήσει την ελληνική ναυτιλία και να την εξελίξει περαιτέρω.

Το ότι εμείς αποφοιτήσαμε από το «Λιβάνειο Γυμνάσιον Καρδαμύλων Χίου» και μετέπειτα μπαρκάραμε, ταξιδέψαμε στα απέραντα της γης και γνωρίσαμε διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς δυναμώνει και ενισχύει ανεξίτηλα τα αγγίγματα ψυχής που έχουν χαραχτεί μέσα μας.

4. Ποιο ήταν το εφαλτήριο προκειμένου ο Όμιλος Τσάκου να ιδρύσει την πρώτη ιδιωτική Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού στη Χίο;

Το εφαλτήριο και ο κοινός στόχος είναι ένας: να αγαπήσουν οι Έλληνες τη θάλασσα και να τους προσφερθούν ευκαιρίες για ποιοτικές ναυτικές σπουδές στη χώρα μας, η οποία κάλλιστα μπορεί να γίνει διεθνές ναυτιλιακό εκπαιδευτικό κέντρο. Πρόσφατα επιστρέψαμε από την Τουρκία και εντυπωσιάστηκα γιατί διαπίστωσα ότι η γειτονική χώρα διαθέτει ένα εξαιρετικά εξελιγμένο και αρκετά εξωστρεφές εκπαιδευτικό σύστημα σε ό,τι αφορά την ιδιωτική εκπαίδευση. Εδώ και πολλά χρόνια είναι εγκατεστημένα εκεί και ξένα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Έχοντας αυτές τις προσλαμβάνουσες, προβληματίζομαι έντονα για το γεγονός ότι η ελληνική πολιτεία δεν επιτρέπει ακόμη στις μέρες μας τη λειτουργία ιδιωτικής Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού. Δεν θέλω να αδικήσω κανέναν. Ίσως όσοι έπαιρναν τις συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις όλα τα προηγούμενα χρόνια να μην ήξεραν ή να μην μπορούσαν. Εμείς, όμως, που υπηρετούμε τη ναυτιλία και κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε έναν διαρκώς αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό, έχουμε πλήρη επίγνωση των αναγκών καθώς και των επερχόμενων προκλήσεων. Και σε αυτό το πλαίσιο οφείλουμε να συνδράμουμε σε όποιον βαθμό μπορούμε.

Θεωρούμε αδιαμφισβήτητη ευθύνη μας αυτά τα λίγα που μπορούμε να τα εφαρμόσουμε και να τα υλοποιήσουμε για το κοινωνικό καλό του τόπου και της δουλειάς μας, με την ευχή και την ελπίδα να αποτελέσουν ένα παράδειγμα και ένα έναυσμα και για άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες. Μου δίνει ιδιαίτερη χαρά να μαθαίνω ότι ήδη αξιόλογοι και σεβαστοί συνάδελφοί μου έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για συνεργασίες προκειμένου να υλοποιήσουν ακόμα πιο σπουδαία πράγματα για την εκπαίδευση απ’ ό,τι κάνω εγώ. Και μακάρι τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας να μας ξεπεράσουν, αναλαμβάνοντας ακόμα μεγαλύτερες και πιο επιτυχημένες πρωτοβουλίες σε αυτό το πλαίσιο. Η πατρίδα μας είναι τεράστια δύναμη στους ωκεανούς και στις θάλασσες του κόσμου, αν αναλογιστείτε ότι, o ελληνόκτητος στόλος που αντιπροσωπεύει το 20% του παγκόσμιου, διαπλέει ουσιαστικά το 20% της υδάτινης περιφέρειας  με Έλληνες καπετάνιους και ναυτικούς. Ας αγαπήσουν οι Έλληνες τη θάλασσα. Και ας συνδράμουμε όλοι σε αυτό.

Απόσπασμα από τη συνέντευξη του καπτ. Παναγιώτη Τσάκου στο τεύχος Σεπτεμβρίου των Ναυτικών Χρονικών. Μπορείτε να αποκτήσετε το τεύχος Σεπτεμβρίου πατώντας εδώ.