Η πρόεδρος της HELMEPA συζητά για την ενσωμάτωση της συμπερίληψης και της διαφορετικότητας στη ναυτιλία, περιγράφει το νέο πενταετές πρόγραμμα METAVASEA και αναφέρεται στις συνέργειες μεταξύ των εθνικών MEPAs εν μέσω της σημαντικής πρόκλησης της κλιματικής αλλαγής.

1. Θεωρείτε ότι η ναυτιλία έχει κάνει βήματα προόδου σε ό,τι αφορά τη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα;

Η συμπερίληψη και η διαφορετικότητα κερδίζουν σταθερά έδαφος στη ναυτιλία και στην ευρύτερη ναυτιλιακή βιομηχανία τα τελευταία χρόνια, και είναι συγκεκριμένοι οι παράγοντες που συντελούν σε αυτό.

Κατ’ αρχάς, ολοένα και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες εισάγουν στη στρατηγική τους τα κριτήρια αξιολόγησης ESG, δηλαδή δείκτες που μετρούν τις επιδόσεις τους σε θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, κοινωνικoύ αντικτύπου και διακυβέρνησης, με τη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα να αποτελούν κύρια σημεία εστίασης.

Επιπλέον, η άμεση ανάγκη προσέλκυσης νέου εργατικού δυναμικού στα πλοία και η διατήρηση του υπάρχοντος προσωπικού ωθούν τις εταιρείες να ενσωματώσουν στη στρατηγική τους τα θέματα συμπερίληψης και διαφορετικότητας. Αλλά και οι νεότερες γενιές καθιστούν αυτά τα θέματα μέρος των κριτηρίων λήψης αποφάσεων όταν εξετάζουν νέους εργοδότες.

Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για απανθρακοποίηση της ναυτιλίας μέχρι το 2050, η οποία θέτει τη ναυτιλία σε άμεσο ανταγωνισμό με άλλες βιομηχανίες στην προσέλκυση εργαζομένων με τις απαραίτητες νέες δεξιότητες, οι ναυτιλιακές εταιρείες οφείλουν να εστιάσουν στα θέματα συμπερίληψης και διαφορετικότητας, όπως κάνουν εδώ και αρκετά χρόνια άλλοι κλάδοι.

Στοιχεία του ευρωπαϊκού προγράμματος που συντονίζει η HELMEPA (Erasmus+) για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας των γυναικών στους κλάδους της γαλάζιας οικονομίας με τίτλο «She4Sea» δείχνουν ότι στην Ελλάδα υπάρχει αυξημένο ποσοστό γυναικών στο ναυτικό επάγγελμα (6,7% επί του συνόλου των ναυτικών) σε σχέση με τον παγκόσμιο όρο (2%), αλλά κατά μεγάλη πλειοψηφία απασχολούνται στην κρουαζιέρα, στο yachting και στην επιβατηγό ναυτιλία.

Επίσης, έρευνα του Global Maritime Forum το 2021, μεταξύ 3.000 εργαζομένων γραφείου σε ναυτιλιακές εταιρείες και οργανισμούς παγκοσμίως, ανέδειξε τη σημαντική έλλειψη εκπροσώπησης γυναικών στα ανώτερα διοικητικά επίπεδα (C-suite) (27%).

Παρά τη συνεχιζόμενη έμφυλη ανισότητα, που οφείλεται σε παγιωμένα κοινωνικά πρότυπα και χρόνιες προκαταλήψεις για τον ρόλο των γυναικών, σημειώνεται σημαντική πρόοδος. Για παράδειγμα, στη χώρα μας ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερες γυναίκες ανέρχονται σε υψηλές διοικητικές θέσεις σε ναυτιλιακές εταιρείες, ενώ αρκετά είναι τα παραδείγματα γυναικών που διαπρέπουν στο τιμόνι εθνικών και διεθνών ναυτιλιακών οργανισμών.

Ευελπιστώ ότι, μέσω της ενημέρωσης, της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης για το θέμα, καθώς και της περαιτέρω ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG στη ναυτιλία, ολοένα και περισσότερες εταιρείες θα αντιλαμβάνονται τα οφέλη της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στον εργασιακό χώρο και θα επενδύουν στην καλλιέργεια κουλτούρας συμπερίληψης, ισότητας και διαφορετικότητας.

2. Στο πλαίσιο της πορείας απανθρακοποίησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας, ολοένα και περισσότεροι εκπρόσωποί της, εκφράζουν τις ανησυχίες τους σχετικά με την ετοιμότητα του ανθρώπινου παράγοντα και το επίπεδο εκπαίδευσης ενόψει των επερχόμενων αλλαγών. Με δεδομένο ότι η HELMEPA αποτελεί εδώ και πάνω από τέσσερις δεκαετίες το «βέλτιστο παράδειγμα» σχετικά με την ενημέρωση αλλά και την εκπαίδευση των ναυτικών, ποιες πρωτοβουλίες μπορούμε να περιμένουμε από την πλευρά της μέσα στα επόμενα χρόνια;

H ανάγκη κατάλληλης προετοιμασίας των ναυτικών για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, μέσω της εκπαίδευσης και της επανακατάρτισης, καταγράφεται στις προτεραιότητες των μελών της HELMEPA, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών που έχουμε διενεργήσει τα τελευταία δύο χρόνια.

Επίσης, αναδεικνύεται από τις αξιολογήσεις των συμμετεχόντων στο εθελοντικό επιμορφωτικό πρόγραμμα της HELMEPA, που αποτελεί μια πρωτότυπη πλατφόρμα διαμοιρασμού γνώσης και βέλτιστων πρακτικών και το οποίο έχουν παρακολουθήσει τα τελευταία 40 χρόνια περισσότεροι από 30.000 ναυτικοί και στελέχη εταιρειών.

Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που μας οδήγησαν στην εκπόνηση του νέου πενταετούς προγράμματος (Οκτώβριος 2023 – Σεπτέμβριος 2028) με τίτλο «METAVASEA: Ανθρωποκεντρική Μετάβαση για την Απανθρακοποίηση της Ναυτιλίας στην Ανατολική Μεσόγειο», που συντονίζει η HELMEPA, με έξι εταίρους και δώδεκα συνεργαζόμενους φορείς σε Ελλάδα, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Πανεπιστημίου (WMU), του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΝΕΕ), της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ), των Οργανισμών Λιμένος Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου και Ελευσίνας και της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ).

Στο πρόγραμμα, που υποστηρίζεται οικονομικά από το βρετανικό κοινωφελές ίδρυμα Lloyd’s Register Foundation (LRF), έχουν ήδη δηλώσει συμμετοχή περισσότερες από 65 ναυτιλιακές εταιρείες και οργανισμοί-μέλη της HELMEPA και της ευρύτερης ναυτιλιακής κοινότητας της Ανατολικής Μεσογείου.

Επιπρόσθετα, με πρωτοβουλία του Department of State των ΗΠΑ, το METAVASEA συμπεριλήφθηκε στις νέες βέλτιστες πρακτικές της πρωτοβουλίας Green Shipping Challenge, που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στη Διεθνή Σύσκεψη για το Κλίμα (COP28) στο Ντουμπάι.

Κύριος στόχος του έργου είναι να χαρτογραφήσει τις υπάρχουσες υποδομές και τις νέες δεξιότητες που απαιτούνται για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας σε Ελλάδα, Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο.

Επιπλέον, η πρωτοβουλία METAVASEA θα εκπαιδεύσει και θα επανακαταρτίσει 1.500 ναυτικούς, λιμενεργάτες και επαγγελματίες της θάλασσας σε θέματα που αφορούν τα νέα καύσιμα και την ενίσχυση της κουλτούρας ασφάλειας σε πλοία και λιμάνια, την ψηφιακή μετάβαση, τις ήπιες δεξιότητες και την περιβαλλοντική ηγεσία, και επιπλέον θα ευαισθητοποιήσει 10.000 μαθητές, 750 εκπαιδευτικούς και 2 εκατ. κατοίκους της Ανατολικής Μεσογείου για την κλιματική κρίση.

3. Ως πρόεδρος της INTERMEPA, πώς αντιλαμβάνεστε το ενδιαφέρον της ναυτιλιακής βιομηχανίας για την ίδρυση περαιτέρω MEPAs αλλά και τη συστηματικότερη και εντονότερη διάδραση και συνέργεια μεταξύ των ήδη υπαρχόντων οργανισμών;

Η δημιουργία Ενώσεων Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPAs) βασίζεται στην Ιδρυτική Διακήρυξη της HELMEPA του 1982 με τίτλο «Να Σώσουμε τις Θάλασσες», η οποία επιτάσσει η Ελληνική Ναυτιλιακή Κοινότητα να πρωταγωνιστήσει σε μια διεθνή προπάθεια τόνωσης της περιβαλλοντικής συνείδησης σε όλους τους τομείς της κοινωνίας.

Eίναι γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια υπάρχει μια αναβίωση της προσπάθειας εξάπλωσης του πνεύματος των MEPAs διεθνώς, με την επαναδραστηριοποίηση Ενώσεων, όπως η PHILMEPA στις Φιλιππίνες και η URUMEPA στην Ουρουγουάη, τη δημιουργία της πρώτης αφρικανικής Ένωσης NIMEPA στη Νιγηρία και την ενίσχυση της συνεργασίας των μελών της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (INTERMEPA), η οποία εδρεύει στα γραφεία της HELMEPA.

Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα που τα μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής της INTERMEPA με εξέλεξαν ομόφωνα, τον Ιούλιο του 2023, ως πρόεδρο του διεθνούς αυτού οργανισμού, αναθέτοντάς μου να συνεχίσω την κοινή μας προσπάθεια.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής και της ανάγκης για απανθρακοποίηση της ναυτιλίας μέχρι το 2050, η INTERMEPA και τα μέλη της αποτελούν μια πολύπλευρη και πολυεπίπεδη συμμετοχική πλατφόρμα για την προώθηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UN SDGs), ενώνοντας περισσότερους από 1.500 φορείς από διαφορετικούς κλάδους της βιομηχανίας και της κοινωνίας σε έναν γόνιμο διάλογο.

Η πρωτοποριακή μαθησιακή εμπειρία διαμοιρασμού γνώσης και βέλτιστων πρακτικών «από τα Mέλη προς τα Μέλη» που προσφέρει το Ναυτιλιακό Επιμορφωτικό Κέντρο της HELMEPA πλέον, μέσω του διαδικτύου, προσφέρεται και στις άλλες MEPAs, εμπλουτίζοντας σημαντικά την ανανεούμενη εκπαίδευση (refresher training) και των ξένων πληρωμάτων του ελληνόκτητου στόλου.

Επιπλέον, ενημερώνοντας και κινητοποιώντας ετησίως περισσότερους από 75.000 εθελοντές, 60.000 παιδιά και νέους και 5.000 εκπαιδευτικούς σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Βόρεια και Νότια Αμερική σε εθελοντικούς καθαρισμούς και εκπαιδευτικές δράσεις, τα μέλη της INTERMEPA ευαισθητοποιούν τη νέα γενιά, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τη συνεισφορά της ναυτιλίας στην παγκόσμια ευημερία και βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και τις προοπτικές που προσφέρει για επαγγελματική σταδιοδρομία.

Μας γεμίζει υπερηφάνεια το γεγονός ότι το όραμα των ιδρυτών της HELMEPA πριν από 41 χρόνια, που προέταξαν το «εμείς» πάνω από το «εγώ», παραμένει τόσο επίκαιρο σήμερα, την εποχή της κλιματικής κρίσης και των άλλων μεγάλων περιβαλλοντικών προκλήσεων.

Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνει το αίσθημα της ευθύνης μας να ανταποκριθούμε σε αυτή τη διεθνή αποστολή και να συνεχίσουμε με συνέπεια αυτή την προσπάθεια, στην οποία έχουμε τη θερμή συμπαράσταση της ευρύτερης Ελληνικής Ναυτιλιακής Κοινότητας.

Η συνέντευξη φιλοξενείται στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2024 των Ναυτικών Χρονικών. Για να αποκτήσετε το τεύχος πατήστε εδώ.