Εν μέσω γεωπολιτικών εξελίξεων, που μεταβάλλουν άρδην το περιβάλλον της διεθνούς ναυτιλίας και συνεπώς του παγκόσμιου εμπορίου, η UNCTAD χτυπά τον κώδωνα του κινδύνου καθώς αναλογίζεται τις επιπτώσεις μιας κρίσης τριών μετώπων.

Ερυθρά Θάλασσα, Μαύρη Θάλασσα και Διώρυγα του Παναμά συνθέτουν ένα τρίγωνο γεωπολιτικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων που φέρνει νέα δεδομένα για την παγκόσμια ναυτιλία, αλλάζει τις ισορροπίες των αλυσίδων εφοδιασμού και προκαλεί ανησυχία για τη βιωσιμότητα του παγκόσμιου εμπορίου. Την ίδια ώρα, η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει τους σκοπέλους που αναδύθηκαν εντός των πανδημικών ετών και οι οποίοι δεν έχουν υποχωρήσει πλήρως, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον πληθωρισμό.

Ερυθρά Θάλασσα, ο νέος πρωταγωνιστής

Με τις επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων να αποτελούν πλέον την κανονικότητα, επόμενο είναι το ενδιαφέρον να στρέφεται στα στενά Μπαμπ Ελ Μαντέμπ, την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ.

Η κυριότερη αρτηρία του διεθνούς θαλάσσιου εμπορίου καταγράφει πτώση έως και 42% στον όγκο των εμπορευμάτων που έχουν διέλθει από αυτή τους περασμένους δύο μήνες. Το γεγονός αυτό, σαφώς και οφείλεται σε επιθέσεις ενάντια σε πλοία από τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης, εξέλιξη που έχει οδηγήσει κορυφαίες ναυτιλιακές εταιρείες και ναυλωτές να αναδιοργανώσουν τα ταξίδια τους και να επιλέξουν τον μακρύτερο δρόμο του Ακρωτηρίου Καλής Ελπίδος.

Έτσι τα ταξίδια διαρκούν περισσότερο και η προσφορά πλοίων μειώνεται, οδηγώντας σε άνοδο των τονομιλίων, άνοδο της ζήτησης για πλοία και άνοδο του κόστους μεταφοράς των εμπορευμάτων.

Διώρυγα του Παναμά και Μαύρη Θάλασσα: Προκλήσεις που δεν υποχωρούν

Η επιθετικότητα των ανταρτών Χούθι δεν αποτελεί τον μοναδικό πονοκέφαλο της ναυτιλίας, καθώς η ξηρασία στη Διώρυγα του Παναμά και το γεωπολιτικά ρευστό περιβάλλον στη Μαύρη Θάλασσα συνεχίζουν να προβληματίζουν τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Οι διελεύσεις από τη Διώρυγα του Παναμά μειώθηκαν κατά 36% τον Ιανουάριο του 2024 έναντι του Ιανουαρίου 2023. Ο αντίκτυπος της κλιματικής κρίσης στη Διώρυγα είναι εμφανής και προκαλεί έντονη ανησυχία για το μέλλον των αλυσίδων εφοδιασμού.

Ο αντίκτυπος για τη ναυτιλία και το παγκόσμιο εμπόριο 

Αύξηση του κόστους μεταφοράς των εμπορευμάτων: Η ανάγκη κάλυψης μεγαλύτερων αποστάσεων μειώνει τα διαθέσιμα πλοία και συνεπώς οδηγεί σε άνοδο του κόστους ναύλωσής τους.

Αύξηση του κόστους ασφάλισης πλοίων: Οι επιθέσεις ενάντια σε πλοία προσθέτουν ένα επιπλέον στρώμα κινδύνου που καλούνται να καλύψουν οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες με τη σειρά τους ορίζουν μεγαλύτερα ασφάλιστρα.

Αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου: Τα πλοία καλούνται να καλύψουν μεγαλύτερες αποστάσεις και συνεπώς ωθούνται στο να ταξιδέψουν γρηγορότερα. Η εξέλιξη αυτή αυξάνει δυσανάλογα την κατανάλωση καυσίμου τους και τις εκπομπές CO2.

Αύξηση του κόστους ενέργειας: Οι τιμές ενέργειας -ειδικά στην Ευρώπη- βρίσκονται σε ρότα ανόδου, καθώς τα υγραεριοφόρα αργούν να φτάσουν στον προορισμό τους.

Αύξηση του κόστους τροφίμων: Η άνοδος του κόστους μεταφοράς τροφίμων μετακυλιέται στην τιμή τους, επιδρώντας σημαντικά στα οικονομικά ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα.