Οι προοπτικές του Βόρειου Περάσματος ως ναυτιλιακής οδού για τη μεταφορά εμπορευμάτων προς την Ασία, και δη την Κίνα, βρίσκονται στο επίκεντρο των φιλοδοξιών της Μόσχας τα τελευταία έτη. Δεκατρία έτη μετά το πρώτο επιτυχές ταξίδι, οι προκλήσεις που παραμένουν είναι σημαντικές, όμως ένα πράγμα θεωρείται βέβαιο: η ναυτιλία του μέλλοντος θα περιλαμβάνει σε σημαντικό βαθμό τη μεταφορά εμπορευμάτων από την Αρκτική.

Γιατί Βόρειο Πέρασμα

Ειδικά στην περίπτωση της Ρωσίας, η αξιοποίηση του Βόρειου Περάσματος συνιστά μια απολύτως λογική φιλοδοξία. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ναυλομεσιτικής Gibson, η μεταφορά εμπορευμάτων από τους ρωσικούς λιμένες στη Βαλτική προς τη βόρεια Κίνα καθίσταται κατά 30% γρηγορότερη από άποψη διανυθείσας απόστασης. Το αντίστοιχο ποσοστό για θαλάσσιες μεταφορές εμπορευμάτων από το Μούρμανσκ της Ρωσίας είναι ίσο με 45%.

Παράλληλα, η εστίαση της Ρωσίας στις ασιατικές αγορές φαίνεται πλέον να αποτελεί μονόδρομο, δεδομένων των περιορισμών και των κυρώσεων που έχουν επιβάλει στα ρωσικά εμπορεύματα τα δυτικά κράτη.

Στο πλαίσιο αυτό, η Μόσχα στοχεύει σε ναυσιπλοΐα από το Βόρειο Πέρασμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Επί του παρόντος, η ναυσιπλοΐα είναι εφικτή κατά κύριο λόγο από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου.

Οι προκλήσεις για τη ναυσιπλοΐα

Παρά τις φιλοδοξίες της Μόσχας, οι συνθήκες ναυσιπλοΐας είναι δύσκολες σε ορισμένα σημεία της διαδρομής. Ενδεικτικό άλλωστε είναι ότι το 2021, βάσει της Gibson, δεκαοκτώ πλοία που διέρχονταν από το Βόρειο Πέρασμα «κόλλησαν» σε διάφορα σημεία κατά μήκος του, όταν η θάλασσα πάγωσε γρηγορότερα του αναμενομένου.

Συνεπώς, η συνοδεία των εμπορικών πλοίων από παγοθραυστικά παραμένει απαραίτητη, τουλάχιστον σε συγκεκριμένα σημεία του ταξιδιού.

«Η Διώρυγα του Σουέζ του Βορρά»

Ένα από τα εμπορικά πλεονεκτήματα του Βόρειου Περάσματος, το οποίο η Μόσχα επιστρατεύει κατά κόρον στη στρατηγική μάρκετινγκ για τη θαλάσσια οδό, είναι ότι ανταγωνίζεται ‒ή δύναται να ανταγωνιστεί μελλοντικά‒ τη Διώρυγα του Σουέζ.

Επί του παρόντος, η επιλογή του Βόρειου Περάσματος έναντι του Σουέζ παρομοιάζει τη ρίψη νομίσματος. Εντός του 2023, δύο Aframaxes μετέφεραν αργό από τη Βαλτική στη βόρεια Κίνα μέσω του Βόρειου Περάσματος και χρειάστηκαν περίπου 46 με 47 ημέρες για την ολοκλήρωση του ταξιδιού. Το αντίστοιχο ταξίδι μέσω της Διώρυγας του Σουέζ ‒και δεδομένης μιας μέσης ταχύτητας 12,5 κόμβων‒ θα ολοκληρωνόταν γρηγορότερα, σημειώνει η Gibson.

Ωστόσο, πρέπει να ληφθούν υπόψη δύο παράγοντες. Πρώτον, η περίοδος κατά την οποία πραγματοποιείται το ταξίδι και δεύτερον το σημείο εκκίνησης. Ένα ταξίδι που θα εκκινούσε στις αρχές Σεπτέμβρη θα αντιμετώπιζε καλύτερες συνθήκες. Ακόμη, ένα ταξίδι που θα εκκινούσε από το Μούρμασνκ ‒ανεξαρτήτως των συνθηκών ναυσιπλοΐας‒ είναι ιδιαίτερα θελκτική επιλογή. Τα ταξίδια με αναχώρηση το Μούρμανσκ και προορισμό τη νοτιοανατολική Κίνα διαρκούν περίπου 15 ημέρες λιγότερο όταν το πλοίο ταξιδεύει μέσω του Βόρειου Περάσματος έναντι της Διώρυγας του Σουέζ.

Το μέλλον των θαλάσσιων μεταφορών και ο αντίκτυπος στα δεξαμενόπλοια

Πράγματι, επί του παρόντος, ο όγκος εμπορευμάτων που μεταφέρεται μέσω του Βόρειου Περάσματος ωχριά μπροστά σε εκείνον που διέρχεται μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση της Gibson υπογραμμίζει ότι το Βόρειο Πέρασμα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται αδιαμφισβήτητα, καθώς, πέραν των ρωσικών φιλοδοξιών, η κλιματική αλλαγή επιδρά στα επίπεδα πάγου στην Αρκτική.

Ένα μέλλον όπου το Βόρειο Πέρασμα θα χρησιμοποιείται για τη μεταφορά εμπορευμάτων προς την Ασία συνεπάγεται σταδιακή μείωση των τονομιλίων για τα δεξαμενόπλοια και συνεπώς αύξηση της προσφοράς τους.

Ωστόσο, η εξίσωση δεν είναι τόσο απλοϊκή. Άλλωστε, η επιλογή του Βόρειου Περάσματος συνεπάγεται την απαλλαγή του κόστους διέλευσης από τη Διώρυγα του Σουέζ. Επί του παρόντος, το κόστος των παγοθραυστικών φαίνεται να εξισορροπεί τα τέλη διέλευσης, όμως σε έναν πλανήτη που γίνεται ολοένα και πιο ζεστός, μελλοντικά η ζυγαριά ίσως γείρει αποφασιστικά προς τη μία κατεύθυνση.