Του Δρος Νίκου Μαζαράκη

Με αφορμή το πέρασμα του Μεσογειακού Κυκλώνα “Ζορμπά” θα προσπαθήσουμε μέσα από ερωτήσεις-απαντήσεις να δώσουμε μία λεπτομερέστερη εικόνα για αυτό το φαινόμενο.

1) Τι είναι ο Μεσογειακός Κυκλώνας
Ο Μεσογειακός Κυκλώνας είναι ένα χαμηλό το οποίο σχηματίζεται πάνω από τη Μεσόγειο Θάλασσα, συνήθως το Φθινόπωρο και το Χειμώνα. Τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά είναι παρόμοια με αυτά των τροπικών κυκλώνων, δηλαδή των χαμηλών που δημιουργούνται σε γεωγραφικά πλάτη 3-8 μοιρών βόρεια και νότια του ισημερινού. Έτσι ένας μεσογειακός κυκλώνας έχει στο κέντρο το χαρακτηριστικό μάτι, δηλαδή μία μικρής διαμέτρου περιοχή με ανέφελο ή ελαφρώς συννεφιασμένο ουρανό και ασθενείς έως μέτριους ανέμους. Επίσης ο Μεσογειακός Κυκλώνας δεν συνοδεύεται από μέτωπα αλλά είναι μία κυκλική διαταραχή που στροβιλίζεται γύρω από το μάτι.

2) Ο Μεσογειακός κυκλώνας είναι ισχυρός όσο ένας τροπικός κυκλώνας;
Η απάντηση είναι ξεκάθαρα όχι. Ένας τροπικός κυκλώνας (τυφώνας όπως αποκαλείται στην Ανατολική Ασία ή Hurricane όπως αποκαλείται στην Αμερική) είναι πολύ μεγαλύτερης διαμέτρου (για παράδειγμα η Κατρίνα το 2005 έφτασε σε διάμετρο τα 600 km). Οι άνεμοι που τον συνοδεύουν έχουν ένταση άνω των 64 κόμβων (12 μποφόρ) και τα ύψη βροχόπτωσης μπορούν να ξεπεράσουν ακόμα και τα 800 χιλιοστά σε ένα 24ωρο (ποσότητα που ισοδυναμεί με τη βροχή που πέφτει στην Αττική σε 1,5 χρόνο). Ωστόσο ο Μεσογειακός Κυκλώνας είναι ένα αρκετά επικίνδυνο φαινόμενο, καθώς οι άνεμοι γύρω από το μάτι μπορούν να φτάσουν ακόμα και τους 60 κόμβους.

3) Πόσο συχνά δημιουργούνται οι Μεσογειακοί Κυκλώνες;
Η συχνότητα εμφάνισης είναι 1-2 κάθε χρόνο. Συνήθως κινούνται πάνω από τη μεσόγειο θάλασσα αλλά κάποιες φορές, όπως συμβαίνει και με το “Ζορμπά” περνούν πάνω από την ξηρά όπου και εξασθενούν.

4) Σχετίζεται η εμφάνισή τους με την κλιματική αλλαγή;
Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά. Η αύξηση όμως της θερμοκρασίας της θάλασσας έχει σίγουρα επίπτωση στη συχνότητα εμφάνισης. Πιο ζεστά νερά σημαίνει ευνοϊκότερες συνθήκες για τη δημιουργία τους αλλά και πιο έντονα φαινόμενα.

5) Γιατί η τροχιά τους είναι δύσκολο να προβλεφθεί;
Οι Μεσογειακοί Κυκλώνες είναι μικρής κλίμακας φαινόμενα, συγκρινόμενα με τους κλασικούς κυκλώνες (χαμηλά) τα οποία συνοδεύονται από μέτωπα και καταλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση. Έτσι τα μετεωρολογικά μοντέλα αποτυγχάνουν πολλές φορές να προβλέψουν την τροχιά τους με ακρίβεια.